In oktober is het Nederlands Handboek Evenementen Veiligheid (NHEV) uitgebracht; een samenwerking tussen de brancheorganisatie en 17 gemeenten wat dient als referentiekader voor alles met betrekking tot evenementenveiligheid. Waarom is dit juist nu in leven geroepen? En voor wie is het van belang? Dat lees je in deze blog!

Evenementenveiligheid

Veiligheid op evenementen en festivals wordt ontzettend serieus genomen. Zo verscheen er vorig jaar in april nog het Besluit Brandveilig Gebruik en Basishulpverlening Overige Plaatsen (BGBOP); een reeks aan nieuwe wettelijke veiligheidseisen die voornamelijk bedoeld zijn om enigheid te creëren met betrekking tot brandveiligheidseisen. En hoewel de BGBOP niet bepaald van de tong rolt, geeft het ontstaan ervan wel aan dat evenementenveiligheid wel degelijk op het prioriteitenlijstje staat bij overheidsinstanties.

Het vooropstellen van veiligheid is niet alleen een aandachtspunt dat voorbehouden is aan de overheid, maar ook voor de professionals die publieke evenementen organiseren is het van cruciaal belang. De Vereniging van Evenementen Makers (VVEM) heeft daarom samen met 17 gemeenten besloten om duidelijkheid te creëren tussen branche en overheid. Om dit te realiseren hebben ze Stichting Evenementen Handboek opgericht, met - naar eigen zeggen - het doel om een handboek te produceren "waarin thematische onderwerpen (met betrekking tot veiligheid) worden beschreven en kaders worden geschetst voor overheden en organisatoren."

In Oktober 2019 is het Nederlands Handboek Evenementen Veiligheid (NHEV) werkelijkheid geworden, en het was nogal wat! 330 paginas aan advies voor evenementorganisatoren en gemeenten over vrijwel alles wat er bij een evenement kan komen kijken met betrekking tot veiligheid. Het handboek dekt vrijwel alle relevante onderwerpen; van het aanvragen van een vergunning, het managen van het publiek, tot het gebruik van het luchtruim boven een evenement. Het is belangrijk om in gedachten te houden dat het NHEV niet bindend is en dat het alleen dient als referentiekader waar zowel gemeenten en organisatoren zich op kunnen verhalen.

Dat het NHEV er kwam was geen groot nieuws, de grote, bekende media stonden niet bij de VVEM aan de deur te rammelen om als eerste het illustere document in handen te krijgen. Maar dat maakt niet uit; het is zelfs begrijpelijk. De doelgroep van het NHEV is specifiek en het document zelf is niet heel flitsend, maar het heeft wél heel veel te bieden. Vooral voor beginnende evenementorganisatoren is het handig dat alle gebruikelijke normen op één plek verzameld zijn. Zo kunnen zij makkelijk zien welke overwegingen er bij bepaalde besluiten gemaakt moeten worden. Wij kunnen het gebruik ervan daarom alleen maar aanmoedigen.

In de inleiding benadrukken de schrijvers dat de NHEV een document is wat regelmatig updates zal krijgen en dus dynamisch is. Logisch natuurlijk, de sociale of wettelijke normen met betrekking tot veiligheid kunnen van het ene op het andere moment plotseling veranderen. Ook zijn er lokale regels en wetgevingen die ervoor kunnen zorgen dat er aanpassingen gemaakt moeten worden. Verder zou het kunnen dat er simpelweg dingen even over het hoofd zijn gezien.

Dat laatste viel me op toen ik door het boek aan het bladeren was (ofja scrollen, want het is vooralsnog alleen digitaal beschikbaar). In het hele boek heb ik het woord ‘intimidatie’ niet één keer voorbij zien komen. Best frappant, zeker nadat er de afgelopen jaren zoveel campagne is gevoerd om (seksuele) intimidatie op festivals tegen te gaan. Het meest recente campagne is voornamelijk gevoerd door de Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF), Rutgers, NO THANKS! en Celebrate Safe. De laatste drie staan in verschillende maten bekend om hun voorlichting met betrekking tot seks, (seksuele) intimidatie en verantwoord drank en drugsgebruik. Nog interessanter is dat Celebrate Safe in het NHEV wél bij naam wordt genoemd, maar dan in het kader van gehoorbescherming, veilige seks en het gebruik van verdovende middelen. Aan intimidatie wordt verder geen aandacht besteed.

Intimidatie op festivals en evenementen

Een tijd geleden heb ik een interview gehouden met Jenny Janssens van NO THANKS!, een actiegroep die partner is van Celebrate Safe in hun campagne tegen seksuele intimidatie op evenementen en festivals. Die campagne heet ‘Ben Je Oké?’ en is bedoeld om het publiek op evenementen te stimuleren om stappen te nemen als ze zien dat er mogelijk een nare situatie ontstaat. Met de vraag ‘Ben je oké?’ kun je - zonder dat je per ongeluk te snel reageert en de sfeer verpest - even checken of een situatie wel goed is.

In Jenny’s woorden: “‘Ben je oké?’ is gewoon een vraag die je aan iedereen kan stellen. Als alles oké is dan is dat mooi, better safe than sorry! Als er daadwerkelijk iets is dan heb je in ieder geval erkend dat je ziet dat er iets aan de hand is. Dan kun je diegene helpen of de beveiliging inlichten. Je hoopt natuurlijk dat het niet nodig is om de vraag te stellen, maar het idee dat het kan en dat die vraag de sfeer in ieder geval niet verpest, is al belangrijk voor bezoekers om in hun achterhoofd te houden. Het is belangrijk dat je niet te snel ingrijpt als dat niet nodig is, maar neutraal de situatie benadert.”

Het advies blijft niet alleen daarbij, de campagnevoerders pleiten er ook voor dat organisatoren zelf initiatief nemen om (seksuele) intimidatie op hun evenementen en festivals tegen te gaan.

Volgens Jenny zijn er twee belangrijke dingen die organisatoren kunnen doen, de eerste is; “Het personeel inlichten - zowel barpersoneel en vrijwilligers als de beveiliging - en een plan te maken voor hoe ze een bezoeker kunnen helpen. Extra ogen zijn altijd goed, maar ook dat ze weten wat ze kunnen doen als er écht iets gebeurt.” Wanneer bezoekers melden dat er ongewenste intimiteiten plaatsvinden, is het belangrijk dat er daadwerkelijk gehandeld wordt; dat de slachtoffer geholpen wordt, maar ook dat er maatregelen genomen worden om de dader te identificeren.

Het tweede dat gedaan moet worden is dat er met de bezoekers gecommuniceerd wordt dat er daadwerkelijk meldingen gedaan kunnen worden; “Als ze niet weten dat het kan, wordt het ook niet gedaan. De meeste organisaties hebben het al in hun huisregels staan, wat natuurlijk heel goed is, maar laten we eerlijk zijn; dat leest niemand. Dus zichtbaar zwart op wit zetten en deze pamfletten bij de toiletten ophangen. Of in ieder geval ergens waar mensen het kunnen zien.”

Dat is ontzettend goed advies en zeker op zijn plaats aangezien er uit onderzoek van EenVandaag (Juni 2018) is gebleken dat er daadwerkelijk aanzienlijk veel mensen te maken krijgen met seksuele intimidatie op festivals. Van de 1086 ondervraagde mannen en vrouwen gaf 21%(!) aan wel eens ongewenst te zijn aangeraakt op billen en/of borsten. In datzelfde onderzoek geven de ondervraagden ook aan dat ze denken dat organisaties een meldpunt moeten hebben, zowel op het terrein (44%) als online (32%). De behoefte is er wel, alleen jammer dat de NHEV daar vooralsnog niet op inspeelt.

Het is natuurlijk niet mijn bedoeling om de NHEV voor de vuurlinie te slepen. Het initiatief is uitstekend en het is een vrij allesomvattend document dat bij iedere evenementorganisator bekend zou moeten zijn. Alleen moet het, en dat zeggen de schrijvers dus zelf ook, gewoon nog een beetje bijgespijkerd worden. Wellicht zijn er nog andere dingen die ontbreken dan alleen het tegengaan van (seksuele) intimidatie, maar ik heb de volste vertrouwen in dat er in toekomstige versies meer aandacht aan zal worden besteed.